15 stycznia w opolskiej Galerii Sztuki Współczesnej odbył się wernisaż wystawy Marka Szyryka Fotografie 2013-2014. Wystawa jest prezentacją trzech cykli fotograficznych, zrealizowanych przez artystę w ostatnich latach: Wracam do raju, Atlas form przetrwalnikowych i Medytacje.

fotografie: Magda Zarzycka

Seria fotografii Wracam do raju jest najbardziej osobistą ze wszystkich pokazywanych przez autora. Marek Szyryk wraca w niej do małej wsi pod Niemodlinem – miejsca, w którym spędził swoje dzieciństwo i gdzie narodziła się jego fascynacja fotografią. Odwiedza miejsca, które pamięta z dawnych lat. Sad, w którym bawił się, gdy był jeszcze dzieckiem.

Jego fotografie są próbą zmierzenia się z przeszłością i wspomnieniami. Niby wszystko wygląda tak samo, drzewa, trawy, ale coś się zmieniło. Tak jak i sam artysta. Zdjęcia wykonane niedawno portretujące dorosłego już fotografa przeplatają się z wykonanymi kiedyś, ukazującymi go jako małego chłopca. Wszystko się zmienia i autor jest tego świadomy. Nie wejdę do tej samej rzeki – to nadaremne – mówi i zabiera widza w czarno-białą, sentymentalną podróż do swojej małej Arkadii.

Atlas form przetrwalnikowych to natomiast cykl barwnych fotografii dotyczący zjednoczenia człowieka z otaczającą go naturą. Artysta podejmuje w nim próbę wtopienia się w nią tak, by nie przeszkadzać swoją obecnością. Nie chce niczego zaburzać w jej rytmie. Używa różnych materiałów pomagających mu w kamuflażu. Część cyklu wykonana w plenerze jest bardzo przekonująca. Uzupełniona fotografiami zrobionymi w studio, ukazującymi znalezione lub skonstruowane przez artystę przedmioty, tworzy całość – tytułowe formy przetrwalnikowe. Ważnym elementem wystawy jest małe krzesło ustawione na środku galerii, które dopełnia charakteru cyklu. Jak tłumaczy artysta, jest to krzesło należące niegdyś do jednej z przydrożnych prostytutek, która siedząc na nim przy drodze czekała na swoich klientów.

Z kolei wchodząc na pierwsze piętro galerii zobaczymy tylko ściany. Dosłownie. Na białych galeryjnych powierzchniach wisi bowiem osiemnaście wielkoformatowych, monochromatycznych fotografii, na których nie ma nic oprócz ścian. Te, na pozór jednakowe, ascetyczne prace trzeba oglądać uważnie i z bliska. Dopiero wtedy można dostrzec niuanse, drobne pęknięcia i nierówności, ślady siatki czy małego, chudego pająka, którego jedna z oglądających pań bezskutecznie próbowała ściągnąć.

Ściany portretowane przez Szyryka nie mają początku, ani końca. Nie mają granic. Są nieskończone. Fotografia to tylko fragment. Brak w nich skojarzeń, odniesień. Są wolne od narzuconych kodów, pragnienia odkrywania głębokich treści. 

W tym zaprzestaniu jest Moja Droga. Mój Spokój. Moja Wolność. Przestrzegam przyjętego sposobu postępowania przy fotografowaniu – ma mi to przypominać rytuały i wyciszenie stosowane do doskonalenia duchowego w praktykach religijnych. Skupienie, wyciszenie, uważność, zawężenie środków wyrazu to podobieństwa z praktyką ascetyczną. – mówi autor, tłumacząc tym również tytuł cyklu – Medytacje.

Fotografie 2013-2014 to wystawa artysty ukształtowanego i świadomego. Przemyślana i bardzo osobista. Ukazująca z jednej strony przywiązanie i szacunek do ziemi, przyrody, z drugiej zaś wewnętrzną wrażliwość Marka Szyryka.

Wystawę można oglądać w GSW w Opolu do 15 lutego. (Galeria Sztuki Współczesnej, pl.Teatralny 12, Opole)